06 16502048 info@bewustherstel.nl

Cortisol

Stress

Gewoonlijk presteren wij prima onder de druk van enige stress. Dit om topprestaties te leveren of even in een hogere versnelling te gaan indien nodig. Hier is niets mis mee. Problemen ontstaan als we te lang in deze modus verblijven en het vermogen verliezen om regelmatig te ontspannen, los te laten en te herstellen van stress. Stress is dan schadelijk voor onze gezondheid, geluk, creativiteit en productiviteit. Er ontstaan klachten en problemen, en de kans Burn-out te raken.

Cortisol 

Stressreactie en Cortisol anti-stresshormoon

Ons lichaam reageert op stress en drukte door stresshormonen aan te maken. Daar zorgt ons sympatische zenuwstelsel voor. Bij een spannende situatie krijg je al gauw te maken met stress. Onze bijnieren zijn verantwoordelijk voor de productie van stresshormonen. Het stresshormoon cortisol zorgt ervoor dat je op 110% kan functioneren bij een spannende of stressvolle situatie. Vooral vroeger was dit heel nuttig. Wanneer je een wild dier tegenkwam was het belangrijk dat je op 110% kon functioneren zodat je weg kon rennen. Wanneer het gevaar geweken was kon het cortisolniveau weer dalen en kon je weer ontspannen en herstellen.

Wat er fysiek gebeurt bij de stressreactie

I  Adrenaline, Noradreline komt vrij die ervoor zorgen dat:

  • Je bloeddruk stijgt
  • Je hartslag stijgt
  • Je ademhaling sneller gaat
  • Je bloed naar je spieren en hersenen stroomt

II  Hierna komt er ook nog Cortisol vrij:

  • Het verhoogt de bloedsuikerspiegel
  • Zorgt voor een overdrive van de stofwisseling.

Dit alles stelt het lichaam in staat om snel extra inspanning te verrichten, je krijgt een flinke stoot energie gratis. Een aantal lichaamsprocessen worden dus aangespoord om harder te werken en snel extra inspanning te verrichten. Zodat je kunt vluchten, vechten of bevriezen. Dit is in wezen bedoeld om jezelf te wapenen tegen gevaar.

Herstel na een stressreactie

Hierbij komt het para-sympatische zenuwstelsel in actie. Nadat de stressbron verdwenen is, gaat er middels je hersenen een signaaltje naar de bijnieren en het bijnierschors om de stresshormoonproductie te stoppen. Het parasympatische zenuwstelsel overheerst namelijk als het lichaam in rust is, in slaap toestand of in geestelijke meditatieve toestand. Het is dus verantwoordelijk voor herstel na zware lichamelijke inspanning.

Het parasympatische zenuwstelsel houdt zich dus bezig met het inwendig evenwicht van het lichaam.

Wat er fysiek gebeurt ná de stressreactie

  • De stresshormoonspiegel zakt weer naar normale waarden
  • Je hartslag herstelt
  • De bloedvaten verwijden, wat verlaging tot bloeddruk ten gevolge heeft.
  • Je ademhalingsritme vertraagt
  • Het bevordert de darmactiviteit en de uitscheiding van ontlasting en urine
  • De spijsvertering komt weer normaal op gang
  • Je krijgt weer ruimte om na te denken en je kan de zaken overzien.
  • Celgeneratie: oude cellen worden afgevoerd en nieuwe aangemaakt.
  • Opbouw van lichaamsreserves.

Figuur I       

Laat een normale stressreactie zien. Er verschijnt een piek, de stressreactie. Bijvoorbeeld bij een conflict, is het conflict voorbij, dan zal de piek weer dalen en gaan wij weer terug naar ons basisniveau. Naar het herstelmoment, we laten de stress en spanning af vloeien en komen weer tot rust.

Het parasympatisch zenuwstelsel wordt weer actief.

Figuur II

Laat een aanhoudende stressreactie zien. Er blijven pieken komen en men keert niet meer terug naar het basisniveau, waar we op adem komen en herstellen. Een verhoogde staat van stress blijft aanwezig. De stresshormoonspiegel is flink gestegen. Bijvoorbeeld bij aanhoudende werkdruk, intensieve levensgebeurtenissen, geen grenzen neerzetten en voelen. Omdat er geen tussentijdse herstelmomenten zijn, ontstaan er verstoringen die op den duur tot uiting komen als lichamelijke klachten.

Het sympatisch zenuwstelsel blijft hier actief.

Klachten te hoog Cortisol

In de moderne tijd is cortisol echter meer en meer een probleem geworden. De samenleving is meer en meer stressvol geworden. Mensen leggen elkaar heel veel druk op. Gevolg kan zijn dat je cortisolniveau continu hoog is. Hierdoor krijg je te maken met negatieve gevolgen die zich pas na midden-lange termijn aandienen:

 

  • Slaap problemen; lichaam staat altijd paraat en komt moeilijk tot rust
  • Hoge bloeddruk
  • Beschadiging delen van de hersenen met geheugenproblemen, concentratieproblemen en depressie als mogelijk gevolg
  • Onderdrukking van immuunsysteem kan leiden tot klachten en ziekten allerlei andere
  • Uitputting
  • Afbraak spieren
  • Overgewicht
  • Hart en vaatziekten
  • Suikerziekte
  • Veroudering
  • Darmklachten

Allerlei factoren kunnen de gezonde balans van het lichaam verstoren. Dit uit zich dan in ziekte.  Emotionele stress is in ons drukke dagelijks bestaan een van de grootste oorzaken van ziekte: het langdurig aanmaken van stresshormonen verzwakt immers het immuunsysteem.

Langdurige overmatige stress wat zorgt voor overmatige productie van stresshormonen ( cortisol adrenaline en noradreline) put onze bijnieren uit. Het ervaren van uitgeput, uitgeblust en opgebrand te zijn bij een Burn-out komt hier vandaan.

Bij een Burn-out heeft het lichaam tijd nodig om te herstellen van stress. Het Parasympatisch zenuwstelsel zorgt er voor dat je herstelt. Daarom is rust nemen ook zo balangrijk. Je schakelt het parasysteem onder andere extra in, door te slapen, diepe ontspannings en ademhalingsoefeningen en meditatie. Er dient dus bij een Burn-out allereerst volop aandacht te worden besteed aan basale onderdelen, zoals ontspanning, rust, slapen, eten, genieten en conditieopbouw.